Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα κοινωνία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα κοινωνία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Κυριακή 2 Ιουνίου 2013

Anna Karenina (2012)


Σκηνοθεσία: Joe Wright
Σενάριο: Tom Stoppard, Leo Tolstoy (novel)
Παίζουν:  Matthew Macfadyen, Aaron Taylor-Johnson, Keira Knightley, Jude Law, Kelly Macdonald, Domhnall Gleeson, Alicia Vikander
Παραγωγή: Αγγλία
Διάρκεια: 129’

Η αφορμή αυτής της κριτικής ήταν η πρόσφατη παρακολούθηση από την αφεντιά μου, μία εκ των κλασσικότερων ταινιών του παλιού Χόλυγουντ, την Anna Karenina με πρωταγωνίστρια την αείμνηστη θεότητα, ονόματι Greta Garbo. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ μου δεν στρώθηκα να διαβάσω το βιβλίο του Τολστόι (ήταν και μεγάλο από όσο θυμάμαι), είχα όμως επίγνωση της ιστορίας της τραγικής αυτής μορφής της παγκόσμιας κλασσικής λογοτεχνίας.

Θα την πω την αμαρτία μου, η ταινία εκείνη η παλιά, με εξαίρεση την παρουσία της Garbo να κάνει τη διαφορά, μου πέρασε κάπως άχαρα στο μυαλό. Ήταν λειψή, κενή, πολύ ρομαντική, χωρίς εκείνη την τραγικότητα που αποζητούσε εξαρχής η καρδιά. Σαν η ιστορία να ειπώθηκε και να μην γράφτηκε πουθενά, να μην κατάφερε να εντυπωθεί σε κανενός την ψυχή.

Όπως μου είπε πρόσφατα ένας φίλος: «κάθε έργο στην εποχή του είναι αυτό που είναι και μετά γίνεται κάτι άλλο» και με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη. Την εποχή που έγινε η ταινία αυτή, η βιομηχανία του κινηματογράφου πρέσβευε άλλα πράγματα από ότι η σημερινή, υπήρχαν άλλες κοινωνικές καταβολές, άλλες ηθικές και πάει λέγοντας.

Την προηγούμενη εβδομάδα παρακολούθησα την πιο πρόσφατη εκδοχή του φημισμένου αυτού βιβλίου, με πρωταγωνιστές τους Aaron Taylor-Johnson (πόσο εκνευριστικά όμορφος αυτό το “Nowhere Boy” πια), Keira Knightley και Jude Law. Ήμουν αρκετά διστακτική από την αρχή, αποζητούσα όμως κάτι παραπάνω από αυτήν την ιστορία στο σινεμά. Και νομίζω το βρήκα.

Το 1874, στην αυτοκρατορική Ρωσία, η αριστοκρατική Anna Karenina, παντρεμένη με τον Alexei Karenin και μητέρα ενός αγοριού, ταξιδεύει από την Αγία Πετρούπολη στη Μόσχα για να σώσει το γάμο του αδελφού της, του πρίγκιπα Oblonsky, ο οποίος ήταν γνωστός για τις εξωσυζυγικές του σχέσεις και ιδίως αυτή με την γκουβερνάντα του.

Η Anna θα συναντήσει τον αξιωματικό ιππικού, Count Vronsky στο σταθμό του τρένου, όπου με μία μονάχα ματιά θα αντιληφθούν και οι δύο την απροσδιόριστη έλξη μεταξύ τους. Σύντομα μαθαίνει ότι ο Vronsky είναι προγραμματισμένος να παντρευτεί την Kitty, μικρότερη αδελφή της κουνιάδας της, Dolly.

Η Anna, γνωστή για την διπλωματία της, επιλύει με συνοπτικές διαδικασίες, την υπόθεση απιστίας του αδελφού της, με την Kitty να επιμένει να παρευρεθεί στο γκαλά, ειδικά αφιερωμένο για την ίδια και τον επικείμενο γάμο της. Ωστόσο, η Anna Karenina και ο Vronsky δεν θα μπορέσουν να αντισταθούν ο ένας τον άλλο, και θα χορέψουν παθιασμένα στο γκαλά, προκαλώντας την προσοχή της συντηρητικής τότε κοινωνίας. Σύντομα αυτή η έλξη θα εξελιχθεί σε μια παθιασμένη ερωτική σχέση που θα οδηγήσει την Anna Karenina να συναντήσει το τραγικό της πεπρωμένο.

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ταινίας αυτής, που επιβάλλεται να σημειωθεί εξαρχής, είναι η χρήση των θεατρικών σκηνικών, και συγκεκριμένα μίας θεατρικής αίθουσας, η οποία χρησιμοποιείται ως κύριος τομέας δράσης και μετάβασης για τις περισσότερες σκηνές.

Ναι ξέρω ακούγεται περίεργο, όμως στην πράξη, αυτή η μετάβαση από σκηνή σε σκηνή με τη βοήθεια ενός θεάτρου, αποσκοπεί κατά κάποιον τρόπο στην περαιτέρω δραματοποίηση των γεγονότων (θέατρο = χώρος εξέλιξης μίας τραγωδίας, ενός δράματος), κάνει τη δράση πιο οικεία, πιο ρεαλιστική.

Το βιβλίο θεωρείται το αποκορύφωμα της ρεαλιστικής και μοντέρνας γραφής στη λογοτεχνία, έγινε ευρέως γνωστό και μεταφέρθηκε ουκ ολίγες φορές στη μεγάλη οθόνη. Κατάφερε να θέσει πολλά ζητήματα επί τάπητος και να θίξει την υποκρισία, τον έρωτα, το πάθος, τη ζήλεια, την κοινωνική συμπεριφορά, την πίστη και την απιστία, καθώς και τη θέση της γυναίκας στην τότε εποχή.

Στην πρόσφατη μεταφορά του σκηνοθέτη Joe Wright (Pride & Prejudice 2005, Atonement, 2007 και Hanna, 2011) τα περισσότερα από αυτά τα ζητήματα θίγονται πετυχημένα, με κυρίαρχα φυσικά, το τραγικό πάθος και το κόστος των προσωπικών επιλογών της Anna Karenina.

Η ίδια είναι μία κομψή και ευγενική γυναικεία μορφή. Πιστή στον άντρα και τις αξίες της τότε ρωσικής κοινωνίας, ήταν ιδιαίτερα αγαπητή και θεωρούνταν όμορφη και εκλεκτή παρουσία. Αγαπούσε πάρα πολύ το γιο της, βάζοντας για πολλά χρόνια τα δικά της ‘θέλω’ στην άκρη. Η συνάντησή της με τον νεαρό Vronsky, θα αναστατώσει την ίδια και τα πιστεύω της, κάνοντάς την έρμαιο ενός τραγικού πάθους.

Η ουσία της προσωπικότητας της Anna Karenina, έγκειται στο γεγονός πως υποστήριξε τις προσωπικές της επιλογές μέχρι τέλους και αποδέχθηκε το βάρος αυτών και το αντίκτυπό τους. Για μία στιγμή αψήφησε την δική της ‘ηρεμία’, θυσίασε την οικογένεια και την γαλήνη της, για να ζήσει έστω λίγες στιγμές αληθινής ευτυχίας, κάτι που όμως η ίδια της η ανασφάλεια και το τέρας της ζήλειας, της τα πήραν τόσο απότομα όσο της τα έδωσαν.

Τολμηρή με τον αέρα μιας αληθινής γυναικείας προσωπικότητας (όπως ερμηνεύεται σήμερα), η τραγική ιστορία της Anna Karenina που αθέτησε το γάμο της, ‘πρόσβαλε’ την τότε συντηρητική κοινωνία και ακολούθησε την καρδιά της, αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο φιλμ του Joe Wright, του οποίου η σκηνοθεσία επέτρεψε στους ίδιους τους χαρακτήρες να πουν την ιστορία τους από την δική τους πλευρά, κάτι που και ο ίδιος ο Τολστόι πραγματεύεται στο βιβλίο του.

Όπως η ιστορία του αθεράπευτα ρομαντικού Levin (ο οποίος θεωρείται από πολλούς αναλυτές μία αυτοβιογραφική φιγούρα του Τολστόι), του οποίου η δύναμη της αγάπης και η αυτοθυσία του, οι σκέψεις του περί αισθημάτων και ζωής, τον καθιστούν μία από τις κυρίαρχες προσωπικότητες της ταινίας (παρεμπιπτόντως, στις παλαιότερες κινηματογραφικές εκδόσεις, ο χαρακτήρας εξαφανίζεται σχεδόν ολοκληρωτικά).

Ο σκηνοθέτης κατάφερε εδώ να τολμήσει και να πάει ένα βήμα παραπέρα την ιστορία της Anna, να τη μεταφέρει με ένα μεταμοντέρνο τρόπο στη μεγάλη οθόνη, κάτι που οι παλαιότερες μεταφορές όχι απλά δεν έκαναν, αλλά προτίμησαν την πιο ‘εύκολη’ και ρομαντική εκδοχή της.


Η Anna Karenina είναι όμως περίπλοκη, παθιασμένη και θαρραλέα γυναίκα που έζησε σε μία αυστηρή κοινωνία που διψούσε για κουτσομπολιό και κριτική, μία κοινωνία που ήταν έτοιμη να καταβροχθίσει όποιον τολμούσε να την αμφισβητήσει κατάματα, κάτι που η Anna, είχε το θάρρος να το κάνει. Και ας το πλήρωσε με τη ζωή της, έζησε όμως με πάθος και αλήθεια. Και αυτό είναι από μόνο του ηρωικό

Δευτέρα 11 Φεβρουαρίου 2013

Ένας χωρισμός (Jodaeiye Nader az Simin) 2011


Σκηνοθεσία: Asghar Farhadi
Σενάριο: Asghar Farhadi
Παίζουν: Peyman Maadi, Leila Hatami, Sareh Bayat, Shahab Hosseini

Η Simin και ο Naader μένουν στην Τεχεράνη μαζί με την 11χρονη κόρη τους και τον πάσχοντα από Alzheimer πατέρα του Naader. Ύστερα από 14 χρόνια γάμου οδηγούνται στο χωρισμό. Ο λόγος, η επιθυμία της Simin να μεταναστεύσουν στην Ευρώπη, προκειμένου να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον στη μικρή τους πανέξυπνη κόρη, Termeh

Ο σύζυγός της αρνείται πεισματικά, αφού είναι υποχρεωμένος να παραμείνει στην Τεχεράνη στο πλευρό του πατέρα του. Το διαζύγιο και η φυγή της Simin από το σπίτι θα οδηγήσουν σε απρόσμενες καταστάσεις, όταν ο Naader αναγκαστεί να προσλάβει μία φτωχή γυναίκα να φυλά τον πατέρα του.

Η ιρανική ταινία που ενθουσίασε κοινό και κριτικούς έκανε την εμφάνισή της σε μία περίοδο όπου η ιρανική κυβέρνηση κάνει ό, τι περνά από το χέρι της για να αποτρέψει κινηματογραφιστές να αποτυπώσουν οτιδήποτε τους θίγει. Με σκηνοθέτες να οδηγούνται στη φυλακή, όπως οι Jafar Panahi και Mohammad Rasoulof από το απολυταρχικό καθεστώς του Αχμαντινετζάντ, ο κινηματογράφος και η ελευθερία της έκφρασης κρίνονται και κατακρίνονται με όλα τα μέσα. Έχοντας σαρώσει τα Φεστιβάλ ανά την υφήλιο (βλ, Χρυσή Άρκτος, Φεστιβάλ Βερολίνου),το ‘A Separation’ μετράει ακόμη τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και το αντίστοιχο Όσκαρ. Δικαίως.

Χρησιμοποιώντας λιγοστά μέσα, ο σκηνοθέτης θέλει να τονίσει την ουσία, να στείλει ένα μήνυμα στο θεατή, χωρίς να τον ζαλίσει πολύ, δημιουργώντας μία ελκυστικά δραματική ιστορία για μία οικογένεια της πολύπαθης Τεχεράνης.

Η ουσία απτή και σύγχρονη για ένα Ιράν που προσπαθεί να ξεφύγει από το απολυταρχικό καθεστώς, παγιδεύοντας τον ίδιο του τον εαυτό στα γρανάζια της Ισλαμικής θεοφοβούμενης κοινωνίας του. Ταξικές διαφορές, ηθική, πολιτική, ο αέναος φόβος της αμαρτίας, εγωισμοί και αλήθειες, είναι λίγα από τα θέματα που αγγίζει ο Φαραντί.

Στην προσπάθειά του ο σκηνοθέτης να καταδείξει το σάπιο σύστημα δικαιοσύνης του σημερινού Ιράν (και όχι μόνο), διηγείται την ιστορία ενός περήφανου ζευγαριού, που θα μπορούσε να βρίσκεται σε οποιαδήποτε δυτική χώρα και που τα θέλω και τα όνειρά του άλλαξαν με το πέρασμα του χρόνου.

Οι αποφάσεις και οι ανένδοτες, εγωιστικές τους συμπεριφορές αφήνουν θύματα με σημαντικότερο την κόρη τους, η οποία με την ευφυΐα της προσπαθεί άσκοπα να τους φέρει ξανά κοντά. Πρέπει και οι δύο να αναλάβουν τις ευθύνες των πράξεών τους και να αντιμετωπίσουν το συνονθύλευμα των παρεξηγήσεων που προκάλεσαν οι αποφάσεις τους.

Η ηθικές και οι αξίες τους κλονίζονται, αφήνοντάς και τους δύο μετέωρους σε ένα σύστημα και μία κοινωνία που σιγοβράζει κάτω από το αυστηρό και απολυταρχικό Ισλάμ.

Νατουραλιστικά κινηματογραφημένο με εξαιρετικές ερμηνείες , το ‘A separation’ αποτελεί τρανταχτή απόδειξη ότι το Ιρανικό σινεμά, όσο και αν πνίγεται, πάντα θα καταφέρνει να παίρνει βαθιές δημιουργικές ανάσες, μέχρι να καταφέρει να απελευθερωθεί από τα δεσμά του Ιρανικού καθεστώτος.